Οι ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας για τις επικείμενες αλλαγές στον αριθμό των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων σχολικών μονάδων και την «αναμόρφωση» του δημόσιου σχολείου προκάλεσαν αντιδράσεις. Οι αντιδράσεις όμως υπήρξαν ασύμμετρες? αφορούσαν κυρίως τη βούληση του υπουργείου να προβεί σε μαζικές συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων. Ωστόσο, οι πρόνοιες του νομοσχεδίου θίγουν και το περιεχόμενο και τη διαδικασία της εκπαίδευσης, δηλαδή την ουσία της, αποτυπώνοντας πιο ευκρινώς τους πραγματικούς στόχους της κυβερνητικής πολιτικής για την Παιδεία.

Οι πρώτες εντυπώσεις κατέγραψαν τις ανακοινώσεις του υπουργείου μονοδιάστατα ως μνημονιακού πλαισίου περικοπές. Δυστυχώς η σύγχρονη τάση να καταγράφουμε τα αποτελέσματα των πολιτικών περισσότερο με οικονομικούς-αριθμητικούς όρους δεν επέτρεψαν να διαπιστωθεί ότι πρόκειται συνολικά για ένα ακόμα βήμα στη μακρόχρονη πορεία διάλυσης της δημόσιας Παιδείας και συντηρητικοποίησής της.

Το περιεχόμενο των μαθημάτων

Κρίσιμης σημασίας και αποδεικτική των προθέσεων είναι η απόφαση της κυβέρνησης να υποβαθμίσει το, ήδη απεχθές, όπως διδάσκεται, για τους περισσότερους μαθητές, γνωστικό πεδίο της Ιστορίας. Η Ιστορία υποβιβάζεται από βασικό σε κατ’ επιλογήν μάθημα για το Λύκειο και οι ώρες διδασκαλίας της μειώνονται. Αφού δεν πέρασε η προσπάθεια επαναγραφής της Ιστορίας με το ρεπούσειο άγος, τώρα η απόφαση είναι να εξοβελιστεί από τη δημόσια Παιδεία η Ιστορία και να ανατεθεί σε ιδιώτες μεγαλοεπιχειρηματίες (Αλαφούζος), που δεν ψηφίζονται και δε λογοδοτούν σε κανένα, με τη συνδρομή πρόθυμων ειδικών (Βερέμης). Ο στόχος είναι σαφής: να ξεχάσουν οι Έλληνες την Ιστορία τους, ώστε να μη μπαίνουν εμπόδιο στα σχέδιά τους.

Η υποβάθμιση των Θρησκευτικών σε προαιρετικό μάθημα έχει τον ίδιο στόχο, γιατί η μελέτη των θρησκειών, και ιδιαίτερα της επικρατούσας στην Ελλάδα Ορθοδοξίας, ως στοιχείου της εθνικής ταυτότητας και παράδοσης, της φιλοσοφίας και της ιστορίας τους, μακριά από κατήχηση και χωρίς να αμφισβητείται το δικαίωμα στην ανεξιθρησκεία, συμβάλλει στην αυτογνωσία μας.

Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι ενισχύονται μαθήματα καλλιτεχνικών, χορού, θεάτρου, κινηματογράφου, τα οποία όμως απαιτούν υποδομές και εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, που ούτε υπάρχουν ούτε πρόκειται να υπάρξουν, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης. Συνολικά η αλλαγή της διδακτέας ύλης κινείται με γνώμονα την απόκτηση πλήθους ασύνδετων πληροφοριών και δεξιοτήτων σε αντιδιαστολή με την απόκτηση συγκροτημένου όγκου γνώσης σε βασικά γνωστικά πεδία, απαραίτητο γνωστικό έρμα για κάθε μαθητή. Η εισαγωγή «πτυχιακής» εργασίας για τους μαθητές του Λυκείου, που θα υπολογίζεται και για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, θα μπορούσε να συμβάλλει στην καλλιέργεια ενδιαφερόντων και κλίσεων των μαθητών. Όμως πώς θα αξιολογείται και πόσο αξιόπιστη θα είναι αυτή η αξιολόγηση; Το νέο μαζικό κύμα συνταξιοδότησης καθηγητών, χωρίς να αναπληρωθούν τα κενά λόγω περικοπών, είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει πολύ τις υποχρεώσεις τους και τον αριθμό των ωρών εργασίας τους.

Οι συνθήκες διδασκαλίας

Οι συνθήκες διδασκαλίας γίνονται πιο δυσχερείς πλέον, λόγω της εκ των πραγμάτων αύξησης του αριθμού των μαθητών σε κάθε τμήμα, των μαζικών και χωρίς πληθυσμιακά κριτήρια συγχωνεύσεων των σχολικών μονάδων, δεδομένης και της κατάργησης της ενισχυτικής διδασκαλίας από τη σημερινή κυβέρνηση. Πώς θα παρακολουθείται η πορεία του κάθε μαθητή με τις ιδιαιτερότητές του; Πώς θα διαχειρίζονται οι αρχές κάθε σχολικής μονάδας τους πολυπληθέστερους του ανεκτού μαθητές στις ελεύθερες ώρες τους; Είναι γνωστό από την εγχώρια και διεθνή εμπειρία ότι οι γιγαντιαίες σχολικές μονάδες είναι ευκολότερο να εκθρέψουν φαινόμενα και περιστατικά παραβατικότητας.

Η χρηματοδότηση και η διοίκηση

Την ίδια ώρα που η κρατική χρηματοδότηση μειώνεται, οι δήμοι, υπεύθυνοι για την υλικοτεχνική υποδομή, είναι καταχρεωμένοι και αδυνατούν ν’ ανταποκριθούν. Τώρα τους δίνεται επισήμως μέσω του νομοσχεδίου η δυνατότητα να παίρνουν συνδρομή από ιδιώτες χορηγούς, για να ικανοποιήσουν μέρος των αναγκών! Ο οργανισμός σχολικών κτιρίων (ΟΣΚ) καταργείται επίσημα. Αφού όμως είναι τόσο μεγάλη η ανάγκη για περικοπές, γιατί χαρίζεται σε ιδιώτες η προμήθεια υλικοτεχνικής υποδομής με πολύ υψηλότερο αντίτιμο, όπως συμβαίνει πάντοτε;

Στον τομέα της διοίκησης των εκπαιδευτικών μονάδων επιχειρείται μια σαφής μετατόπιση των εξουσιών και ευθυνών από το σύλλογο των εκπαιδευτικών στο διευθυντή, ο οποίος τώρα αποκτά εξουσίες που συνάδουν περισσότερο με αυτές ενός μάνατζερ επιχείρησης. Ποιος όμως θα ελέγχει τους διευθυντές, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις αναξιοκρατικών τοποθετήσεων με κομματικά κριτήρια, και μάλιστα τώρα που καταργούνται τα τοπικά γραφεία εκπαίδευσης;

Οι νέες αποφάσεις του υπουργείου Παιδείας συνιστούν ένα ακόμα βήμα για την υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου, την παραγωγή γενεών ημιμαθών και χειραγωγήσιμων, την ενίσχυση της ταξικότητας στην εκπαίδευση. Επί εικοσαετία η εκ νέου νοηματοδότηση της Παιδείας από διαδικασία υποβολής σε συστηματική σωματική και πνευματική σμίλευση με συνεχή προσπάθεια και αξιολόγηση σε εφεκτική κατά βούληση διαδικασία μεταφοράς πληροφοριών πραγματοποιήθηκε από τα δύο κόμματα εξουσίας με την πολύτιμη συνδρομή της ανανεωτικής αριστεράς, των διανοουμένων και καθηγητών της «προόδου». Έτσι εμπεδώθηκε η νοοτροπία της βολής και της ελάχιστης προσπάθειας. Το ίδιο συνέβη και με την παράδοση των πανεπιστημίων στις κομματικές φοιτητικές ολιγαρχίες, με πρόσχημα τον εκδημοκρατισμό τους και την απαλλαγή από την προτέρα δικτατορία της έδρας. Τώρα βρισκόμαστε στο στάδιο της τελικής διάλυσης. Η διάσωση της εκπαίδευσης είναι άλλος ένας λόγος για να απομακρυνθούν οι κατοχικοί το ταχύτερο από την εξουσία.