Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Παγκοσμιοποίηση και καπιταλιστικές κρίσεις

Κατά τον 20ο αιώνα οι κρίσεις του καπιταλισμού προκαλούνταν κυρίως από την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου στα πλαίσια μιας ισχυρής  χώρας, τις περισσότερες φορές λόγω της υπερπαραγωγής προϊόντων της και της αδυναμίας πλήρους κατανάλωσής τους, με συνέπεια τη πτώση  της κερδοφορίας και της αδυναμίας κερδοφόρας επανεπένδυσης. Τότε ένα μεγάλο μέρος του συσσωρευμένου πλούτου καταστρεφόταν, μέσω της χρεωκοπίας των τραπεζών και του μηδενισμού της αξίας των μετοχών (κραχ ΗΠΑ 1929).

Η σταδιακή , και όχι άμεση όπως σήμερα, διάχυση της κρίσης σε άλλες χώρες οφειλόταν  στη μείωση των εξαγωγών τους προς τις χώρες σε κρίση, πράγμα που προκαλούσε τη κατακόρυφη πτώση των συναλλαγματικών αποθεμάτων τους και την  αδυναμία εισαγωγών και αποπληρωμής των χρεών τους.  Ετσι χρεωκόπησε η Ελλάδα το  1932 με υψηλό δανεισμό, που είχε κάνει τη δραχμή σκληρό νόμισμα υιοθετώντας τον κανόνα του χρυσού, όπως τώρα με το ευρώ. Πολλες χώρες χρεοκόπησαν τότε. Μεταξύ 1932 – 1936, 17 χώρες κήρυξαν χρεοστάσιο ως προς τα εξωτερικά τους δάνεια και άλλες 7 έκαναν το ίδιο και για τον εσωτερικό τους δανεισμό. Με τις καπιταλιστικές κρίσεις  εξαθλιώνονταν οι εργαζόμενοι και οι αγρότες.

Για την αντιμετώπιση της κρίσης του 1929 στις ΗΠΑ, από όπου ξεκίνησε, εφαρμόσθηκαν οι κεϋνσιανές συνταγές, όπου το κράτος μέσω πληθωρικού χρήματος (δηλ. υποτίμησης), που μετά το μάζευε, μέσω     της φορολογίας, έκανε μεγάλες δημόσιες επενδύσεις και μείωσε έτσι τη μεγάλη ανεργία και φτωχοποίηση που προκάλεσε η κρίση.   Δυστυχώς η κρίση ξεπεράστηκε με το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η ανοδική πορεία του καπιταλιστικού συστήματος διατηρήθηκε έως το 1970.   

Με την καθιέρωση του ευρώ συμπληρώνεται η ήδη θεμελιωμένη, από το 1989, όταν άρχισε να καταρρέει η Σοβιετική Ενωση,  με τη Συναίνεση της Ουάσιγκτον  (ΔΝΤ, Παγκ. Τράπεζα, Υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ να προωθούν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές παγκοσμίως)  αποκαλούμενη παγκοσμιοποίηση, που οι ρίζες της ξεκινούν από το 1971, όταν οι ΗΠΑ, επί Νίξον, κατήργησαν μονομερώς τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό (35 δολ. 1 ουγκιά χρυσού) που προέβλεπε η συμφωνία του Bretton Woods (1944 με συμμετοχή 44 χωρών μεταξύ των οποίων ήταν η ΕΣΣΔ και η Ελλάδα) .

Με όπλο λοιπόν την παγκοσμιοποίηση  και τα υπερεθνικά όργανά της (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ, ΟΟΣΑ, Παγκ. Τράπεζα) οι ανά το κόσμο δυτικές, κυρίως, ελίτ (οικονομικές και πολιτικές)  λεηλατούν και καταληστεύουν τον πλούτο χωρών και κοινωνιών. Με την παγκοσμιοποίηση παραγκωνίζεται το παραγωγικό κεφάλαιο, η παραγωγή μετατοπίζεται σε χώρες χαμηλού κόστους (Κίνα, Μεξικό κ.λ.π.) και  πολλές  χώρες αποβιομηχανοποιούνται, μεταξύ των οποίων και οι        ΗΠΑ. Κυριαρχεί πλέον το πιο άγριο κερδοσκοπικό κεφάλαιο (τραπεζίτες, χρηματιστές, funds)   που δανείζει αφειδώς χώρες, επιχειρήσεις, νοικοκυριά, ενώ οι κυβερνήσεις   ευνοούν την πλήρη ασυδοσία του και έτσι προκαλείται  η ραγδαία υπερσυσσώρευση πλούτου σε όλο και λιγότερους και η ραγδαία φτωχοποίηση των πολλών, που οι περισσότεροι αδυνατούν να καλύψουν τα στοιχειώδη. Ο εμπνευστής της παγκοσμιοποίησης Μίλτον Φριντμαν (Σχολή του Σικάγου) θεμελιωτής του μονεταρισμού είχε πει κυνικά ότι η κοινωνική(!) αποστολή του κεφαλαίου είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους. Ενώ παλαιότερα ένα μεγάλο τμήμα του συσσωρευμένου κεφαλαίου καταστρεφόταν με χρεωκοπίες τραπεζών και χρηματιστηριακά κραχ, τώρα πλέον οι δυτικές ελίτ επιβάλλουν τη  διάσωσή του  αδιαφορώντας για τις συνέπειες.

Για το λόγο αυτό οι σημερινές καπιταλιστικές κρίσεις επιταχύνονται και παγιώνονται. Οι υπεύθυνοι της κρίσης, δηλ. οι κερδοσκόποι (τραπεζίτες, κερδοσκοπικά κεφάλαια, κ.λ.π.)  επιδιώκουν τη μετατόπιση των βαρών της στις πιο αδύνατες χώρες και στα πιο αδύνατα κοινωνικά στρώματα, έτσι ώστε η κερδοφορία να στηριχθεί., όχι πλέον στην παραγωγή και σε μια στοιχειώδη ανακατανομή πλούτου, αλλά στη λεηλασία και στην ερήμωση, ωθώντας χώρες, λαούς και κοινωνίες στο περιθώριο αφαιρώντας κάθε έννοια δημοκρατίας και συνταγματικής τάξης. Να διασωθούν με χρήματα των φορολογουμένων (στη χώρα μας με μνημονιακά δάνεια) πάση θυσία οι τράπεζες, που είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι τραπεζίτες, τα golden boys και οι διεθνείς κερδοσκόποι (funds) που έδωσαν θαλασσοδάνεια στις ελίτ, υπερδάνεισαν χώρες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά με δυσθεώρητα ποσά. Και αφού διασώζονται, απαιτούν τα «κόκκινα» δάνεια με πλειστηριασμούς και εκχώρηση των δανείων  έναντι πινακίου φακής σε αρπακτικά.

Ο καπιταλισμός ποτέ δεν είχε  φρένα στη άκρατη κερδοσκοπία, την υπερσυσσώρευση πλούτου, την μεγιστοποίηση εξουσίας και «κύρους» και τη συνεπαγόμενη ανθρώπιστική καταστροφη που προκαλεί, τώρα μάλιστα που βρίσκεται στην πιο ακραία εκδοχή του. Πόσο καιρό άραγε μπορεί να επιβιώνει έτσι ; Τα σημάδια αμφισβήτησης της παγκοσμιοποίησης είναι πλέον ορατά, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ μετά την εκλογή Τραμπ, ανεξάρτητα από την τελική κατάληξη.