ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Το καθεστώς Μιλόσεβιτς ανετράπη,λοιπόν, με την ψήφο των Γιουγκοσλάβων και την εξέγερση της 5/10, που επέβαλετην αναγνώριση αυτής της ψήφου. Σημαντική καμπή. Αξίζει να υπενθυμίσουμε τηγνώμη μας για το καθεστώς αυτό και να κάνουμε τις εκτιμήσεις μας και για τηνανατροπή και για το μέλλον της Γιουγκοσλαβίας.

Το καθεστώς Μιλόσεβιτς

Το αφελέστερο των πραγμάτων είναι να κάνει κανείς πολιτικέςαναλύσεις και ιδιαίτερα να γράφει τη σύγχρονη ιστορία (όπως κάνουνοιπερισσότεροι πανεπιστημιακοί) στηριζόμενος μόνο στις επίσημες ανακοινώσεις,ομιλίες και αποφάσεις. Η Γιουγκοσλαβία ίσως είναι το κλασικότερο παράδειγμα.

Επισήμως ο Μιλόσεβιτς ήταν ένας σκληρός Σέρβος εθνικιστήςκαι συγχρόνως συνεχιστής του ιδιόμορφου σοσιαλιστικού καθεστώτος του Τίτο. Αντο δεύτερο σκέλος δεν απέχει πολύ από την αλήθεια, για το πρώτο το ΑΣΚΕ είχεεκφράσει τις σοβαρές του αντιρρήσεις. Η εκτίμησή μας ήταν και είναι ότι οΜιλόσεβιτς με το προσωπείο του εθνικισμού έπαιξε καθαρά το παιχνίδι τωνΑμερικανών. θυμίζουμε:

• ’σημος πήγε στην Αμερική για επιχειρηματικούς λόγους ωςεκπρόσωπος Τράπεζας και μετά την τριετή παραμονή του εκεί αναρριχήθηκε σεχρόνο-ρεκόρ στη θέση του ηγέτη του κυβερνώντος κόμματος.

• Αρνούμενος την εκ περιτροπής Προεδρία της Γιουγκοσλαβίας,έδωσε το πρόσχημα στις δυτικόφιλες ελίτ της Σλοβενίας και της Κροατίας νααποσχισθούν.

• Συνέβαλε με τις προκλήσεις του στην όξυνση των πνευμάτωνστην Βοσνία και, όταν οι Σέρβοι της Βοσνίας πήραν τα όπλα, τους εγκατέλειψε προκλητικά.Όταν οι Σερβοβόσνιοι, παρ' όλ αυτά, κυριάρχησαν στρατιωτικά, ο Μιλόσεβιτςυπέγραψε την άδικη για τους Σέρβους συνθήκη του Ντέϊτον και με απειλές,εκβιασμούς και αποκλεισμούς ανάγκασε τους συμπατριώτες του να την αποδεχθούνκαι να υποστούν σκληρούς διωγμούς (2.000.000 πρόσφυγες).

• Ενώ οι Αλβανόφωνοι του Κοσσυφοπεδίου ζητούσαν διεύρυνσητων δικαιωμάτων τους, ο Μιλόσεβιτς τους στέρησε κι αυτά που είχαν (αυτονομία),δίνοντας πρόσχημα στους Δυτικούς γκάνγκστερς να επέμβουν. Κι όταν αυτοίεπενέβησαν, η αντίδραση των ισχυρότατων Γιουγκοσλαβικών Ενόπλων Δυνάμεων ήτανανύπαρκτη, αντίθετα προς τον ηρωισμό του λαού. Το αποτέλεσμα ήταν η απώλεια τουμεγαλύτερου μέρους του Κοσσυφοπεδίου.

• Στη διάρκεια της προεδρίας του είχε στενές σχέσεις με τηνακροδεξιά και τον υπόκοσμο.

Αν κάποιος δε μπορεί να δεχθεί αυτή την εκτίμηση για τοδιπλό πρόσωπο του Μιλόσεβιτς, αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ο αυταρχισμός και ο νεποτισμός του καθεστώτος του.Αναμφισβήτητα είχε και λαϊκή βάση (καμία σχέση με τη δικτατορία τουΤσαουσέσκου) και λόγω της πολυάριθμης νομενκλατούρας και λόγω των εναντίον τουεπιθέσεων των Δυτικών. Πάντως η επιρροή του συνεχώς μειωνόταν και κατέληξεμειοψηφία, με την πλειοψηφία να είναι εξοργισμένη εναντίον του για τους λόγουςπου προαναφέραμε.

Οι εκλογές και τι εξέγερση

Ο Μιλόσεβιτς έκανε τις πρόωρες εκλογές, πιστεύοντας ότι(έστω και με κάποια μικρή νοθεία) θα τις κερδίσει. Τελικά αναγκάστηκε να κάνειεξόφθαλμη νοθεία και να εντείνει τις εναντίον του αντιδράσεις, που κορυφώθηκανμε την εξέγερση της 5/10, που τον ανέτρεψε.

Η εξέγερση δεν ήταν ούτε κατευθυνόμενη, ούτε αναμενόμενη απότη Δύση. Γι' αυτό και ο εκπρόσωπος της κ. Ολμπράϊτ στα Βαλκάνια Γιωργάκης, μέσαστην ανεκδιήγητη ανοησία του, κάλεσε τους Γιουγκοσλάβους να προσέλθουν στον 2°γύρο των εκλογών [και εκ των υστέρων ισχυρίζεται ότι δικαιώθηκε η πολιτικήτου!]. Η εξέγερση εξέφρασε την αποφασιστικότητα της πλειοψηφίας ενός λαούυπερήφανου, πολιτικοποιημένου και ηρωικού. Οι Γιουγκοσλάβοι παρέδωσαν πολιτικάμαθήματα στους βάρβαρους της Δύσης (όπου η ανθρώπινη ζωή είναι πολύ φτηνή),αφού ολόκληρη εξέγερση ήταν αναίμακτη. Οι Γιουγκοσλάβοι είναι ένας από τους λαούς που οι Δυτικοί "δεν τους πάνε" ,όπως τους Έλληνες, γι' αυτό θέλουν την αποδυνάμωση του και τη συρρίκνωση τηςκρατικής του οντότητας.

Πολιτικά το κίνημα κατά του Μιλόσεβιτς εκφράστηκε από τησυμμαχία των 18 κομμάτων της αντιπολίτευσης, που περιλαμβάνει όλες τις τάσεις.Συνολικά είναι ένα κίνημα δημοκρατικό, που δεν ελέγχεται από κανέναν. ΟΚοστούνιτσα είναι ό,τι ακριβώς και το κίνημα που τον ανέδειξε. Ασυμβίβαστοςπρος το καθεστώς Μιλόσεβιτς, ασυμβίβαστος στα εθνικά θέματα, αδιάφθορος,αποδεκτός απ' όλους. Βεβαίως μέσα στην αντιπολίτευση υπάρχουν και οιδυτικόφιλοι, όπως ο γερμανόφιλος Τζίντζιτς, που χρηματοδοτήθηκαν πλουσιοπάροχαστον προεκλογικό τους αγώνα. Επηρεάζουν το κίνημα, αλλά δεν το ελέγχουν. Οιδηλώσεις και κινήσεις του Κοστούνιτσα μετά την εξέγερση είναι χαρακτηριστικές:

• "Δε μοιραζόμαστε τη νίκη μας με κανέναν, ούτε με τηΡωσία, ούτε με την Αμερική", είπε.

• Αρνείται την παραπομπή του Μιλόσεβιτς στο Δικαστήριο τηςΧάγης, όπως ζητούν οι Δυτικοί, και (το κυριότερο) αρνείται την εγκυρότητα τουΔικαστηρίου.

• Επιδιώκει την εθνική συμφιλίωση και θεωρεί πρωταρχική τουεπιδίωξη την παραμονή Μαυροβουνίου και Κοσσυφοπεδίου στα πλαίσια τηςΓιουγκοσλαβίας.

• Η πρώτη του συνάντηση δεν ήταν με κάποιο Δυτικό, αλλά μετον Ιβάνοφ, το μόνο που του έδωσε το δικαίωμα να αναμιχθεί στα εσωτερικά τηςΓιουγκοσλαβίας.

Η Δύση

Η "κατασκευή αντιπάλου" είναι μια συνταγή που ηΑμερική την ακολούθησε και στον Περσικό Κόλπο. Δαιμονοποίησε ένα δικό τηςάνθρωπο, το Σαντάμ, τον οποίο "κατατρόπωσε" άνευ αγώνος. Έτσι η ίδιαξεπέρασε το σύνδρομο του Βιετνάμ και τρομοκράτησε τους λαούς, κάνοντας επίδειξητης "ακαταμάχητης" πολεμικής της μηχανής.

Στη Γιουγκοσλαβία προσπαθούσε να κρατά διαιρεμένη τηναντιπολίτευση, για να επιβιώνει ο άλλος δικός της "δαίμονας" οΜιλόσεβιτς. Όταν η αντιπολίτευση άρχισε να συγκλίνει στο πρόσωπο τουΚοστούνιτσα, οι δυτικόφιλοι βρέθηκαν σε δίλημμα: να υποστηρίξουν τον Κοστούνιτσακαι στη θέση ενός αντιπάλου-μαϊμού να βάλουν έναν πραγματικό πατριώτη (όπωςέκανε ο Τζίντζιτς) ή να μην τον υποστηρίξουν και να εξαφανιστούν πολιτικά (όπωςέκανε ο Ντράσκοβιτς);

Οι μεγάλες χώρες της Δύσης αναγκάζονται τώρα να αναγνωρίσουντον Κοστούνιτσα, αφού σ' όλη τη διάρκεια του αγώνα κατά του Μιλόσεβιτς ταδυτικά ΜΜΕ παρουσίαζαν όλη την αντιπολίτευση ως "δική τους".[Δηλώσεις, βέβαια, έκαναν μόνο ο Τζίντζιτς και ο Ντράσκοβιτς! Τα άλλα 16κόμματα τα αγνοούμε, όπως αγνοούσαμε μέχρι πριν λίγο και τον Κοστούνιτσα και τοκόμμα του, παρ' όλο που εκλογικά είχε φτάσει στο 7%!]. Στην παγίδα έπεσαν καιπολλοί προοδευτικοί άνθρωποι στην Ελλάδα, που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τοκίνημα κατά Μιλόσεβιτς.

Πάντως η Δύση έχει τώρα πραγματικό πρόβλημα, γιατί είναι υποχρεωμένηνα αποθαρρύνει την απόσχιση του Μαυροβουνίου και του Κοσσυφοπεδίου και γενικάνα σταματήσει την (ανοικτή τουλάχιστον) υπονόμευση της ακεραιότητας τηςΓιουγκοσλαβίας.

Η προοπτική της Γιουγκοσλαβίας

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο θετικά δεδομένα:

• Ανετράπη ο Μιλόσεβιτς.

• Δεν υπήρξε αιματοχυσία στην εξέγερση και (κυρίως) δεφαίνεται να υπάρχει διάθεση αντεκδικήσεων, διχασμού και διωγμών κατά τουΣοσιαλιστικού Κόμματος (Σ.Κ.)

Όμως από δω και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα.

• Στο ζήτημα της ακεραιότητας της Γιουγκοσλαβίας οΚοστούνιτσα φαίνεται αποφασισμένος και θα έχει την ομόθυμη υποστήριξη όλων τωνσυμπατριωτών του (μερικών, έστω, εξ ανάγκης).

• Πολιτικά θα πρέπει να υπάρξει ένα σταθερό μπλοκ εξουσίας,πράγμα δύσκολο, γιατί το κίνημα δεν αναπτύχθηκε με βάση το τι θέλει, αλλά τι δεθέλει. Το καλύτερο θα ήταν το μπλοκ αυτό να περιλάβει όλες τις πατριωτικέςπολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, μαζί με όσες υπάρχουν στο Σ.Κ., μαζί και μετην Εκκλησία, που φαίνεται ότι διαδραματίζει θετικό ρόλο. Αυτό όμως σ' αυτή τηφάση μάλλον φαίνεται ουτοπικό και το πιθανότερο είναι να συμμετάσχουν στηδιακυβέρνηση και οι δυτικόφιλοι, με όσα αρνητικά αυτό συνεπάγεται. (Ο Τζίντζιτςήδη ζήτησε το Υπουργείο Εξωτερικών). Κρίσιμο θα ήταν στις εκλογές πουπρογραμματίζονται για το Δεκέμβρη το κόμμα του Κοστούνιτσα να έπαιρνε έναμεγάλο ποσοστό. Πάντως αργά ή γρήγορα οι αποκλίνουσες τάσεις θα κυριαρχήσουνκαι θα υπάρξει πολιτική κρίση, από την οποία μπορεί να προκύψει ο,τιδήποτε.

• Τέλος (και το κυριότερο) υπάρχει το ζήτημα του μοντέλουανάπτυξης που θα ακολουθήσει η Γιουγκοσλαβία, θα διατηρηθεί (και σε ποιο βαθμό)ο κοινωνικός έλεγχος της οικονομίας ή θα ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, κατά τιςεπιταγές της παγκοσμιοποίησης;

Οπωσδήποτε παρατηρείται και στη Γιουγκοσλαβία (όπως σ' όλεςτις χώρες της Αν. Ευρώπης μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού) μιατάση σύγκλισης προς την ΕΟΚ, που έσπευσε να δώσει την πρώτη"βοήθεια". Το θέμα είναι με ποιους όρους θα γίνουν η σύνδεση με τηνΕΟΚ και οι ξένες επενδύσεις, με ποιους όρους θα δοθούν τα δάνεια και από πού.Ευτυχώς για τη Γιουγκοσλαβία οι επιλογές της ΕΟΚ και της παγκοσμιοποίησηςαμφισβητούνται πλέον ευρύτατα κι έτσι μάλλον ταχύτερα από τις άλλες χώρες θαγίνει σαφές τι σημαίνει να ακολουθεί κανείς τις συνταγές των μεγάλων οικονομικώνοργανισμών της Δύσης.