ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Μια από τις αλλαγές που εξήγγειλε ο Κ. Σημίτης, στην προσπάθεια του να αναστρέψει το εναντίον του πολιτικό κλίμα και να περιορίσει την κοινοβουλευτική δύναμη της Ν.Δ., είναι η αλλαγή του εκλογικού νόμου. Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ προτείνει έναν πιο αναλογικό νόμο, με κάποιες «πονηρές» διατάξεις, υπολογίζοντας μετά τις μεθεπόμενες εκλογές να συνεργαστεί μ' έναν πλήρως ελεγχόμενο (με τη διπλή λίστα) ΣΥΝ και μέρος του ΔΗΚΚΙ και να επανέλθει στην εξουσία. Με τη διπλή λίστα υπολογίζει επιπλέον να γεμίσει τη Βουλή με απολίτικα «λαμπερά ονόματα».

Η Ν.Δ. απέκλεισε κάθε συζήτηση, βλέποντας ότι είναι πρώτο κόμμα και ότι μπορεί να κυβερνά μόνο με το ισχύον σύστημα, αφού δε διαθέτει «συγγενείς» πολιτικές δυνάμεις, για να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας.

Το ΚΚΕ, ο ΣΥΝ, το ΔΗΚΚΙ και «αντιεκσυγχρονιστικά» στελέχη του ΠΑΣΟΚ ζητούν μόνο απλή αναλογική, ώστε να είναι βέβαιη η παρουσία τους στη Βουλή και, μάλιστα, με αυξημένη εκπροσώπηση, που θα επιτρέψει σε κάποιους να συμμετάσχουν και στην κυβέρνηση. Για πρώτη φορά συνεργάζονται όλοι μεταξύ τους, συγκροτώντας μια Κίνηση για την προώθηση της απλής αναλογικής, στην οποία καλούν και άλλους να συμμετάσχουν.

Η θέση του Α.Σ.Κ.Ε.

Το ΑΣΚΕ, αν κληθεί, θ' ανταποκριθεί στην πρόσκληση. Το ΑΣΚΕ, ως θέση αρχής, είναι υπέρ της απλής αναλογικής, ώστε η λαϊκή βούληση να εκφράζεται επακριβώς στο Κοινοβούλιο, δηλ. να είναι ίση η ψήφος όλων των πολιτών, όπως απαιτεί η δημοκρατία. Υπάρχουν και άλλα επιχειρήματα δευτερεύουσας σημασίας.

Το αντεπιχείρημα ότι η απλή αναλογική οδηγεί σε ασταθείς κυβερνήσεις είναι έωλο, γιατί είναι σύνηθες το φαινόμενο σταθερές κυβερνήσεις που προκύπτουν με παραμόρφωση της λαϊκής βούλησης ή με αυταρχικές διαδικασίες να οδηγούν μια χώρα προς το χειρότερο. Αντιθέτως, η Ιταλία π.χ. με απλή αναλογική και ασταθείς κυβερνήσεις είχε την περίοδο 1950-70 σημαντική πρόοδο σε όλους τους τομείς.

Η σταθερότητα, λοιπόν, των κυβερνήσεων δεν είναι ο πρώτος στόχος και σε κάθε περίπτωση μπορεί να εξασφαλίζεται με την ωριμότητα και την υπευθυνότητα που πρέπει να επιδεικνύουν τα πολιτικά κόμματα, που επιβραβεύεται από το εκλογικό σώμα.

Το ΑΣΚΕ πάντοτε προσπαθεί να επιτυγχάνεται η συνεργασία όλων των δυνάμεων με τις οποίες συμφωνεί σε κάποιο στόχο [βλέπε σε προηγούμενα φύλλα τη θέση του ΑΣΚΕ για τις

κινητοποιήσεις για το σχέδιο Ανάν, για τον πόλεμο στο Ιράκ, για τη σύνοδο της Ε.Ε. στη θεσσαλονίκη κλπ.]. Η Κίνηση για την απλή αναλογική είναι μια ενωτική Κίνηση, θεωρούμε τη συγκρότηση της ένα θετικό γεγονός, με την ελπίδα να αποτελέσει προηγούμενο και για άλλες συνεργασίες. Όμως οφείλουμε να κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις.

Η αξιοπιστία της Κίνησης

• Ο εκλογικός νόμος δεν είναι το πρώτο πρόβλημα που πρέπει να μας απασχολεί στην Ελλάδα. Το σπουδαιότερο είναι ποια πολιτική ακολουθούν τα κόμματα, ιδίως αυτά που υποστηρίζουν την απλή αναλογική, και αν απ' αυτά μπορεί να διατυπωθεί σήμερα μια πειστική εναλλακτική πρόταση. Η εκτίμηση του ΑΣΚΕ είναι αρνητική.

• Το αίτημα της ακριβούς εκπροσώπησης των πολιτικών κομμάτων στο Κοινοβούλιο, δηλ. η απλή αναλογική, φαντάζει ως ασήμαντη λεπτομέρεια μπροστά στα αιτήματα για την ελεύθερη έκφραση όλων των πολιτών και για την ελεύθερη λειτουργία όλων των κομμάτων. Όσοι στο παρελθόν υποστήριζαν (και σήμερα υποστηρίζουν;) τα μονοκομματικά και αντιδημοκρατικά καθεστώτα της ΕΣΣΔ, της Κίνας κλπ. οφείλουν κάποιες εξηγήσεις.

• Επίσης, η ακριβής εκπροσώπηση των κομμάτων στο Κοινοβούλιο φαντάζει ασήμαντη λεπτομέρεια, όταν αυτό το Κοινοβούλιο δεν αποφασίζει περίπου για τίποτα, όπως συμβαίνει σήμερα με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε.. Η Βουλή των Ελλήνων έχει αποκτήσει διακοσμητικό χαρακτήρα, αφού, αντί γι' αυτήν, αποφασίζουν τα διευθυντήρια των Βρυξελών, δηλ. τα μυστικοσυμβούλια των μεγάλων επιχειρηματιών. Εμείς απλώς προσαρμοζόμαστε. Το 70% της νομοθεσίας μας είναι ντιρεκτίβες της Ε.Ε., που δεν περνούν από τη Βουλή, αλλά υπογράφονται και εφαρμόζονται ως Προεδρικά Διατάγματα. Όσοι, λοιπόν, υποστηρίζουν τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε. δεν μπορούν αξιόπιστα να προβάλλουν το αίτημα της απλής αναλογικής.

• Όπως γράψαμε και προηγουμένως, η δημοκρατία επιβάλλει την ελεύθερη έκφραση όλων των απόψεων και απαιτεί συγχρόνως τον αλληλοσεβασμό και την ειλικρινή προσπάθεια συνεργασίας, όπου υπάρχει συμφωνία, ιδίως από τις δυνάμεις που ισχυρίζονται ότι αγωνίζονται για την πρόοδο. Η εικόνα, όμως, που εμφανίζουν στον ελληνικό λαό οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την απλή αναλογική δείχνει το αντίθετο. Οι καταστάσεις που ζήσαμε με τον πόλεμο στο Ιράκ (και όχι μόνο) με τις 4-5 χωριστές κινητοποιήσεις ήταν κωμικοτραγικές. Ας ελπίσουμε ότι η Κίνηση

για την απλή αναλογική θα είναι η αρχή για να επικρατήσουν άλλες αντιλήψεις.

Και λίγη Ιστορία

Ο εκλογικός νόμος πάντα χρησιμοποιείται στην Ελλάδα όχι ως θέμα αρχής, αλλά ως εργαλείο μικροκομματικών επιδιώξεων. Η παραδοσιακή δεξιά χάρη στα εκλογικά συστήματα κυβέρνησε για πολλά χρόνια και πριν και μετά τη δικτατορία, παρότι ήταν μειοψηφία. Ακραία περίπτωση οι εκλογές το 1956, οπότε η ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή με 47,38% των ψήφων πήρε 165 έδρες, ενώ η Δημοκρατική Ένωση με 48,15% πήρε 132! Το 1958 ο Καραμανλής πέφτει στο 41% και οι έδρες του αυξάνονται σε 171! Οι εκλογές του 1958 έγιναν με σύστημα που συμφωνήθηκε μεταξύ Κ. Καραμανλή και Γ. Παπανδρέου, που δεν έκρυψαν ότι σκοπό είχε να περιορίσει τη δύναμη της ΕΔΑ, δηλ. να παραμορφώσει τη λαϊκή βούληση.

Μετά τη μεταπολίτευση το ΠΑΣΟΚ βολεύτηκε στην αρχή με την ενισχυμένη που βρήκε το 1981. Στις αρχές του 1989, βλέποντας ότι γίνεται δεύτερο κόμμα, ψήφισε ένα νόμο που απαιτούσε 48% ώστε το πρώτο κόμμα να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αφού έχασε την κυβέρνηση, πρότεινε την απλή αναλογική! Μοναδική ευκαιρία, γιατί το ΠΑΣΟΚ μαζί με τον ενιαίο τότε Συνασπισμό είχαν την πλειοψηφία στη Βουλή. Τα κόμματα της παραδοσιακής αριστεράς απέρριψαν την πρόταση, για να μη διαταράξουν τη συγκυβέρνησή τους με τη Ν.Δ.!

Όσοι είχαν συμμετοχή σ' αυτές τις διεργασίες και σήμερα υποστηρίζουν την απλή αναλογική ελπίζουμε ότι θα δώσουν κάποιες εξηγήσεις, ώστε να είναι αξιόπιστος ο αγώνας για την καθιέρωση της και, γενικότερα, να υπάρξει μια άλλη προοπτική γι' αυτό τον τόπο.