ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η αιφνιδιαστική ολιγόωρη επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Β. Πούτιν ήρθε να επιβεβαιώσει την αναθέρμανση του ρωσικού ενδιαφέροντος για την προώθηση της κατασκευής του πετρελαιοαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης. Η επίσκεψη είχε και ευρύτερο στόχο, να τονίσει σε ανώτατο επίπεδο τη βούληση της ρωσικής πλευράς για στενή ενεργειακή και αμυντική ελληνορωσική συνεργασία στο μέλλον.

Το αποτέλεσμα της τριμερούς συνάντησης (Ελλάδα, Ρωσία, Βουλγαρία) ήταν μια διακήρυξη ενεργειακής συνεργασίας. Η διακήρυξη προβλέπει τη δέσμευση των μερών: 1) για υπογραφή διακρατικής συμφωνίας πριν το Δεκέμβρη του 2006 για έναρξη κατασκευής του αγωγού, 2) για τη δημιουργία της εταιρείας διαχείρισης του αγωγού, κάτι το οποίο προϋποθέτει την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μεταξύ των χωρών και των εταιρειών που θα συμμετέχουν στην κατασκευή και εκμετάλλευση για τα ποσοστά συμμετοχής τους. Επίσης η διακήρυξη περιέχει τη δέσμευση των τριών χωρών για περαιτέρω συνεργασία στην ηλεκτρική ενέργεια και στα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου.

Σχετικά με το φυσικό αέριο, ειδικότερα, έγινε συζήτηση και στη διμερή συνάντηση Πούτιν - Καραμανλή για την προοπτική κατασκευής αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας, προκειμένου να παρακαμφθεί η δυτικοβλεπούσα Ουκρανία.

Οι επιδιώξεις της Ρωσίας

Η υπόθεση του πετρελαιοαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης δεν είναι πρόσφατη. Χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η ολοκλήρωσή της προσέκρουε πάντοτε στις διαφωνίες μεταξύ των εταιριών για τα ποσοστά συμμετοχής τους. Ιδιαίτερα ανελαστική αποδείχθηκε διαχρονικά η βουλγαρική πλευρά, η οποία έφτασε να διεκδικεί το 33% των κερδών.

Το τελευταίο διάστημα, και ενώ οι διαπραγματεύσεις είχαν τελματωθεί για χρόνια, ο ρωσικός παράγοντας έδειξε έντονο ενδιαφέρον για επανεκκίνησή τους. Σε αυτό συνετέλεσαν οι χρονοβόρες και δαπανηρές καθυστερήσεις των πλοίων στα στενά του Βοσπόρου, η επιθυμία των Ρώσων να μην εξαρτώνται όσο είναι δυνατόν από την ασταθή και αναξιόπιστη Τουρκία ως διαμετακομιστικό κέντρο πετρελαίου και η στρατηγικής σημασίας έξοδος του αγωγού στην Αλεξανδρούπολη. Ακόμα ο αγωγός θεωρείται οικονομικά συμφέρων, λόγω του μικρού μήκους και κόστους κατασκευής και των μικρών ποσοτήτων που χρειάζεται για να πληρωθεί, ώστε να είναι ανταγωνιστικός έναντι άλλων αγωγών,,αν και το οικονομικό όφελος μάλλον δεν είναι ο κυριότερος στόχος των Ρώσων. Η Ρωσία, αφού κατάφερε να κλείσει πολλές πληγές της εποχής Γιέλτσιν, με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου όχι μόνο ξεχρέωσε τους δανειστές της, αλλά με γεμάτα τα ταμεία της επεκτείνεται οικονομικά σε όλους τους κλάδους και σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

Τα οφέλη και οι κίνδυνοι για την Ελλάδα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τη μερίδα του λέοντος από τα κέρδη της διαχείρισης του αγωγού θα καρπωθούν οι μεγάλες πολυεθνικές ιδιωτικές εταιρίες (από ελληνικής πλευράς οι όμιλοι Λάτση, Κοπελούζου και ΕΛ.ΠΕ.) και όχι οι κοινωνίες και οι εθνικές οικονομίες των χωρών και ιδιαίτερα της Ελλάδας. Μια τέτοια προοπτική μας βρίσκει αντίθετους, καθώς θέση μας είναι ότι η οικονομική δραστηριότητα, και ιδιαίτερα σε στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια, είναι ανάγκη να βρίσκεται υπό κοινωνικό έλεγχο. Επίσης πρέπει να τονιστεί ο κίνδυνος που ενέχει για το περιβάλλον του Αιγαίου ένα τέτοιο έργο, εάν δε ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα (πάντως, ο σχεδιασμός προβλέπει ότι ο αγωγός θα αποτελέσει πρότυπο σεβασμού προς το περιβάλλον, υπερβαίνοντας τις προδιαγραφές της Ε.Ε.). Ταυτόχρονα η κατασκευή του αγωγού, σε συνδυασμό με τις πλούσιες πηγές γεωθερμικής ενέργειας που παραμένουν αναξιοποίητες στην περιοχή, είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσει την ήδη υπάρχουσα πίεση που δέχεται η Θράκη μας από την Τουρκία (ίσως και την Βουλγαρία;) με την παρακίνηση των Η.Π.Α. και με στόχο την κοσοβοποίησή της, με όχημα τη μουσουλμανική μειονότητα, δεδομένου ότι ενδυναμώνεται η γεωστρατηγική της θέση. Πάντως, αποτρεπτικό των τουρκικών φιλοδοξιών θα είναι πλέον και το αυξημένο ρωσικό ενδιαφέρον για την περιοχή.

Παρά τα παραπάνω ο συγκεκριμένος αγωγός, εφόσον κατασκευαστεί, δίνει στην Ελλάδα μια σημαντική θέση στο διεθνή χάρτη διαμετακόμισης πετρελαίου, ενισχύει τη γεωπολιτική της θέση έναντι της Τουρκίας, ανοίγει νέες προοπτικές για εναλλακτικές πηγές πετρελαίου και μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της Θράκης, νοουμένου ότι θα ασκηθεί υπεύθυνη εθνική πολιτική.

Το αμερικανικό ενδιαφέρον

Η κατασκευή του αγωγού, βέβαια, δεν έχει ακόμα εξασφαλισθεί, καθώς απομένουν πολλές σημαντικές τεχνικοοικονομικές λεπτομέρειες. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για το αν θα πραγματοποιηθεί τελικά, δεδομένου του έντονου αμερικάνικου ενδιαφέροντος να αναχαιτισθεί η επεκτατική ρωσική ενεργειακή πολιτική. Λέγεται μάλιστα ότι η Βουλγαρία με τις έντονες αμερικανικές πιέσεις θα κληθεί να παίξει πάλι το ρόλο του κακού, όπως έπραξε και τον περασμένο Απρίλιο, οπότε τορπίλισε τη συμφωνία, διαλύοντας τη βουλγαρική κοινοπραξία που θα συμμετείχε. Επίσης είναι νωπές οι μνήμες από τις "συστάσεις" της Κοντολίζα Ράις προς την ελληνική κυβέρνηση για αποφυγή εξάρτησης από τα ρωσικά ενεργειακά προϊόντα, ενώ άμεσα οι κ.κ. Σιούφας και Μπακογιάννη κλήθηκαν από τους "προϊσταμένους" τους υπουργούς Ενέργειας της Αυστρίας (και συντονιστή της Ε.Ε. για τα θέματα αυτά) και Η.Π.Α. για "άμεση ενημέρωση". Ούτε το Γιωργάκη δεν άφησαν οι Αμερικάνοι να συναντηθεί με τον Πούτιν. Του έβγαλαν εισιτήριο για Σουηδία. Πάντως, μετά την υπογραφή της διακήρυξης φαίνεται ότι το πήραν απόφαση και εξέφρασαν την «υποστήριξή» τους στην κατασκευή του αγωγού. ’λλωστε, στις εταιρίες υπάρχουν και αμερικανικά συμφέροντα.

Εξοπλιστικά προγράμματα

Η επίσκεψη Πούτιν είχε όμως και άλλο σκέλος, το οποίο αφορούσε την επιδίωξη της Ρωσίας να συμμετάσχει στα αμυντικά εξοπλιστικά μας προγράμματα, με τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς, τουφέκια, αντιαεροπορικά S-300, ΤOR M1, νέα μαχητικά αεροσκάφη, εκπαιδευτικά και πυροσβεστικά αεροσκάφη. Πολλές από τις ρωσικές προτάσεις κρίνονται ιδιαίτερα συμφέρουσες οικονομικά και επιχειρησιακά.