ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Στο διάστημα 3-16 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Μπαλί της Ινδονησίας η παγκόσμια, και μεγαλύτερη στην ιστορία, σύνοδος-διακυβερνητική διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Οι εκπρόσωποι των 190 χωρών του πλανήτη που συναντήθηκαν, παρουσία μεγάλου πλήθους επιστημόνων, αλλά και… 1000 εταιρειών (συνολικός αριθμός παριστάμενων περί τις 10.000), είχαν στόχο να χαράξουν κατευθυντήριες γραμμές, πρακτικά έναν «οδικό χάρτη», που θα οδηγήσει ύστερα από δύο χρόνια σε συγκεκριμένα μέτρα, που θα αντικαταστήσουν το Πρωτόκολλο του Κιότο, που λήγει σε τέσσερα χρόνια.

Το Πρωτόκολλο του Κιότο

Το πρωτόκολλο του Κιότο θεωρείται πλέον ξεπερασμένο, λόγω των αλλεπάλληλων επιστημονικών διαπιστώσεων, ανακοινώσεων και ζοφερών προβλέψεων για ταχύτερη της αρχικά αναμενόμενης αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος, αλλά και του εύρους των συνεπειών της, μεταξύ άλλων και στη διεύρυνση του περιβαλλοντικού και οικονομικοκοινωνικού χάσματος πλουσίων ρυπαντών και φτωχών, που υφίστανται τις συνέπειες. Γι’ αυτό και οι φωνές που πιέζουν επίμονα το τελευταίο διάστημα για ανάληψη πιο αποτελεσματικής και άμεσης δράσης με συγκεκριμένες δεσμεύσεις σε αριθμούς και χρονοδιαγράμματα πολλαπλασιάζονται.

Ένα μετέωρο βήμα προς τα εμπρός

Εντούτοις τα αποτελέσματα της συνόδου, απόρροια ενός σκληρού συμβιβασμού, υπήρξαν πενιχρά και κυρίως αόριστα. Η σύνοδος όδευε μέχρι και την τελευταία ημέρα προς βέβαιο αδιέξοδο, καθώς ανέδειξε για άλλη μια φορά το αγεφύρωτο χάσμα αντίληψης και συμφερόντων ανάμεσα σε έναν μικρό πυρήνα ανεπτυγμένων κρατών με επικεφαλής τις ΗΠΑ (Καναδάς, Ιαπωνία), συνεπικουρούμενο από τις ανερχόμενες και φιλόδοξες Κίνα, Ινδία και Βραζιλία, και από την άλλη το μεγάλο αριθμό των φτωχών και αναπτυσσόμενων κρατών, που υφίστανται και το μεγαλύτερο εύρος των συνεπειών από την κλιματική αλλαγή, οι οποίες έχουν βρει τους ισχυρούς τους συμμάχους στα πρόσωπα της ιδιαιτέρως ενδιαφερόμενης Βρετανίας (λόγω του πεδινού του εδάφους, που την καθιστά ευάλωτη στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας) και της παγκοσμίως πρωτοπόρου στις πράσινες τεχνολογίες Γερμανίας, υπό τον τίτλο της Ε.Ε.. Η πρόταση της τελευταίας προέβλεπε δέσμευση όλων των κρατών να μειωθούν οι εκπομπές αερίων από 25 έως 40% μέχρι το 2020, με έτος βάσης το 1990.

Αντίδραση από τις ΗΠΑ

Απορρίφθηκε όμως από τις ΗΠΑ και τους συνοδοιπόρους τους. Οι ΗΠΑ, που είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής (28% των παγκόσμιων εκπομπών, με την πολιτεία του Γουισκόνσιν των 510.000 κατοίκων να εκπέμπει περισσότερους ρύπους από 69 φτωχές χώρες των 357 εκατομμυρίων), δεν κάμφθησαν ούτε από τη συμβιβαστική πρόταση του Ινδονήσιου προεδρεύοντος υπουργού Περιβάλλοντος για ποσοστό μείωσης των εκπομπών αερίων κατά 50% σε σχέση με το 1990, αλλά αυτό να γίνει σε βάθος χρόνου, έως το 2050. Τελικά η διήμερη παράταση που δόθηκε για επίτευξη συμφωνίας οδήγησε σε συμβιβασμό, για συμπερίληψη στο τελικό κείμενο της διακήρυξης μιας υποσημείωσης, που αναφέρει ότι «απαιτείται σοβαρός περιορισμός των εκπομπών καυσαερίων», χωρίς αναφορά συγκεκριμένων ποσοστών και χρονοδιαγράμματος. Όμως ο συμβιβασμός αυτός αποτελεί βήμα εντελώς μετέωρο και είναι κυρίως αποτέλεσμα της ύστατης προσπάθειας να υπάρξει ένα οποιοδήποτε τελικό συμπέρασμα, ώστε να μην ομολογηθεί η αποτυχία της συνόδου. Οι πραγματικές διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν πλέον τα επόμενα δύο χρόνια και εκεί ο συμβιβασμός θα είναι ακόμη δυσκολότερος. Βασικό εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας φαίνεται ότι θα εξακολουθήσουν να αποτελούν οι ΗΠΑ, που αντιδρούν βασικά σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη δέσμευση και θέλουν οι αλλαγές να γίνουν σε εθελοντική βάση!! Πιστοί στη λογική της μόνης υπερδύναμης, θεωρούν κάθε συνθήκη που τους περιορίζει εμπόδιο στην ανάπτυξή τους. Παραγνωρίζουν όμως ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα συμπαρασύρει τελικά τους πάντες…

Λίγα τα θετικά

Από τις λίγες θετικές πλευρές, που άφησε πίσω του το Μπαλί, είναι η δέσμευση όλων των κρατών να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα της αποψίλωσης των δασών, που συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Και επίσης η απόφαση για να δημιουργηθεί ένα ταμείο με αρχικό κεφάλαιο 200 εκατ. ευρώ, για να προστατευτούν τα δάση. Όμως, αν αναλογιστεί κανείς ότι απαιτούνται περί τα τρία δισ. ευρώ ετησίως για να επιτευχθεί πλήρως ο στόχος, ακόμη κι αυτή η θετική απόφαση είναι σταγόνα στον ωκεανό. Ίσως το πιο θετικό στοιχείο από αυτή τη σύνοδο και τη μεγάλη της συμμετοχή είναι η εμπέδωση για άλλη μια φορά της παγκόσμιας συνείδησης για τον πανανθρώπινο χαρακτήρα των μεγάλων διεθνών προβλημάτων.

Κοινωνικά πρότυπα και τρόπος ζωής

Είναι αναγκαίο στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως και της βασικής του πτυχής, που είναι η αλλαγή του κλίματος, συνιστά πρόβλημα πολύπλευρο με βαθύτατες κοινωνικές προεκτάσεις. Αφορά πρωτίστως τον κυρίαρχο μέχρι σήμερα δυτικό τρόπο ζωής και τα καταναλωτικά πρότυπα που αυτός έχει εισαγάγει. Πώς θα μειωθούν άραγε οι εκπομπές των αερίων σε ένα τόσο σημαντικό ποσοστό που απαιτείται, για να έχουμε αναστροφή της μέχρι τώρα πορείας, αν δεν πεισθούν οι αναπτυγμένες κοινωνίες να αλλάξουν πρότυπο ευημερίας; Η δυτικοκεντρική θεώρηση, με βάση την οποία άλλη είναι η μοίρα των αναπτυγμένων των δυτικών μητροπόλεων και άλλη των αναπτυσσόμενων της περιφέρειας, δεν μπορεί πλέον να σταθεί. Έτσι μόνο μπορούν να πεισθούν και οι ανερχόμενες κοινωνίες ότι το σημερινό πρότυπο ανάπτυξης που ονειρεύονται για τις ίδιες δεν μπορεί να ακολουθηθεί, ούτως ώστε να επικρατήσει η πολυπόθητη συναίνεση.