ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Το περιβάλλον στα πλαίσια της γεωπολιτικής

Από τις 7 μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη η διάσκεψη του Ο.Η.Ε για την κλιματική αλλαγή με τη συμμετοχή 193 κρατών. Στόχος της διάσκεψης ήταν η επίτευξη μιας νέας παγκόσμιας συμφωνίας για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, η οποία θα αντικαθιστούσε το Πρωτόκολλο του Κιότο, που λήγει το 2012.

Το ίδιο το γεγονός της συνάντησης είναι θετικό, επειδή επιβεβαίωσε την κοινή παγκόσμια συνείδηση για την ύπαρξη και το μέγεθος του προβλήματος και επειδή για πρώτη φορά δέχτηκαν να συμμετάσχουν σ΄ αυτήν οι Η.Π.Α. και η Κίνα, οι δύο μεγαλύτεροι ρυπαντές, οι οποίοι δεν είχαν υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο και δε δέχονταν μέχρι πρόσφατα να συζητήσουν οποιαδήποτε δέσμευσή τους.

Η διάσκεψη, όμως, κατέληξε σε αποτυχία, γιατί οι υπεύθυνοι και κυρίως οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να συμβάλουν, για να μη θίξουν τα δυσθεώρητα κέρδη των μεγάλων επιχειρηματιών τους. Το τελικό κείμενο, μια μη δεσμευτική διακήρυξη, δεν επικύρωσε ούτε ο Ο.Η.Ε. Η οργή των πολλών ξεχείλισε και μέσα και έξω από την αίθουσα. Ο εκπρόσωπος του Σουδάν αποθεώθηκε όταν χαρακτήρισε τη συμφωνία «ολοκαύτωμα για την Αφρική». Το ίδιο και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, που κατήγγειλε τον Ομπάμα ότι στη διάρκεια της διάσκεψης «μαγειρεύει με αντιδημοκρατικό τρόπο ένα ντοκουμέντο που δε θα αποδεχθούμε».

Οι στόχοι και τα αποτελέσματα

Πρώτος στόχος της διάσκεψης ήταν να υπάρξει δεσμευτική συμφωνία για μείωση των εκπομπών κατά 25-50% μέχρι το 2050 σε σχέση με τις εκπομπές του 1990, η οποία θα ετίθετο σε ισχύ από το 2013. Αντί γι’ αυτό, οι χώρες απλά συμφώνησαν να συνεργαστούν για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς (που κι αυτό είναι καταστροφικό για πολλά κράτη) μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τον τρόπο που θα το πετύχουν και χωρίς καθορισμό των ποσοτικών στόχων μείωσης των εκπομπών, που είναι και το πιο σημαντικό. Δεσμεύονται μόνο να γνωστοποιήσουν τα συγκεκριμένα σχέδιά τους έως το τέλος του 2010.

Δεύτερος στόχος ήταν η καθιέρωση ενός κοινά αποδεκτού μηχανισμού επαλήθευσης της μείωσης των εκπομπών. Ούτε αυτό έγινε, με καθαρή ευθύνη των αναπτυγμένων κρατών.

Τρίτος στόχος ήταν να υπάρξει ενίσχυση των φτωχών κρατών από τα πλούσια, ώστε τα φτωχά (που μέχρι τώρα δεν έχουν ρυπάνει) να ανταποκριθούν στις τεχνολογικές απαιτήσεις της μείωσης των εκπομπών τους (προώθηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, φίλτρα στις βιομηχανίες κ.λπ.) και να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (που οι πλούσιοι προκάλεσαν), όπως ξηρασία-μείωση αγροτικής παραγωγής-υποσιτισμός. Τελικά συμφωνήθηκε ενίσχυση μόνο 30 δισ. δολαρίων το χρόνο μέχρι το 2013, αντί των υπολογισμένων από τον ΟΗΕ 500 δισ., ποσό ίσο με το 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ και πολύ μικρότερο (το 1/4 περίπου) των οικονομικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Μπροστά στο φάσμα της πλήρους αποτυχίας της διάσκεψης, έγινε και η πρόταση να παραταθεί τουλάχιστον η ισχύς του Κιότο πέραν του 2012, αλλά ούτε σ’ αυτό συμφώνησαν οι ΗΠΑ.

Μόνη συγκεκριμένη απόφαση ήταν η επικύρωση του μηχανισμού για την προστασία των δασών (REDD) και η ανάληψη πρωτοβουλιών για επιμέρους θέματα από μεμονωμένα κράτη, όπως της Νορβηγίας για την αποψίλωση των δασών.

Το πρόβλημα του περιβάλλοντος και άλλα συναφή με αυτό, όπως ο υποσιτισμός μεγάλου μέρους του πλανήτη και τα κύματα μετανάστευσης, είναι διεθνή και συνέχονται ιστορικά με την αποικιοκρατία της Δύσης, την οικονομική ανισότητα βορρά-νότου, τις στρατιωτικοπολιτικές επεμβάσεις των ισχυρών ανά τον πλανήτη και το δυτικό καταναλωτικό πρότυπο ζωής. Ουσιαστικά το πρόβλημα του περιβάλλοντος είναι και πρόβλημα δικαιότερης αναδιανομής του πλούτου και της εξουσίας πάνω στον πλανήτη, ελεγχόμενης ανάπτυξης, αλλαγής προτύπων διαβίωσης και μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια πανανθρώπινη συνεργασία ισότιμων χωρών στα πλαίσια του Ο.Η.Ε., έξω από τη λογική του καπιταλιστικού συστήματος.