ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ραγδαίες αυξήσεις

Ενώ οι εθνικές οδοί (Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Αθήνα-Τρίπολη-Καλαμάτα, Κόρινθος-Πάτρα-Πύργος κ.λπ.) βρίσκονται υπό κατασκευή, τα διόδια και οι σταθμοί διοδίων αυξάνονται κατά προκλητικό τρόπο σε εποχές μνημονίου, που τα εισοδήματα μειώνονται ραγδαία και οι τιμές αυξάνονται υπέρμετρα, ιδιαίτερα στα καύσιμα, τόσο που καθιστούν τις μετακινήσεις ιδιαίτερα ακριβές. Σήμερα τα διόδια της διαδρομής Αθήνα-Θεσσαλονίκη, που έχει δέκα σταθμούς, με ΙΧ κοστίζουν 23,20 και με δίκυκλο 15,55! Στην Ελβετία η ετήσια χρήση όλων των εθνικών οδών κοστίζει 60 ελβ. φράγκα, δηλ. 48 ευρώ, όσο μία φορά Αθήνα-Θεσσαλονίκη με επιστροφή! Στη Γαλλία τα διόδια για μια γέφυρα ίσου κόστους με τη Ρίου-Αντιρρίου είναι 3,5 ευρώ, ενώ στο Ρίο είναι 12!

Παραχώρηση των εθνικών οδών σε ιδιώτες

Αυτό συμβαίνει επειδή πλέον στα δημόσια έργα, με τη νεοφιλελεύθερη λογική της Ε.Ε., θα πρέπει να εξασφαλίζεται διαρκές κέρδος για τους επιχειρηματίες και τις τράπεζες. Έτσι εφαρμόζουν από τις αρχές του 1990 σχεδόν καθολικά στα μεγάλα έργα το σύστημα των συμβάσεων παραχώρησης των έργων σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους (πρώτο έργο με το σύστημα αυτό ήταν η Αττική Οδός). Η χρηματοδότηση των έργων προέρχεται από το ίδιο κεφάλαιο των ομίλων σε ποσοστό 5% έως 8% (από τα οποία ένα μέρος αποτελεί το μετοχικό κεφάλαιο του ομίλου, δηλ. η συμμετοχή του στην κατασκευή του έργου μειώνεται περίπου στο μισό), από το δημόσιο και την Ε.Ε. σε ποσοστό 30% έως 40% και το υπόλοιπο καλύπτεται με τραπεζικό δανεισμό, με εγγύηση τα προσδοκώμενα έσοδα από τα διόδια, που τους παραχωρούνται για τουλάχιστον 30 χρόνια και αρχίζουν να τα εισπράττουν χωρίς να έχει κατασκευασθεί το έργο. Το δημόσιο αναλαμβάνει επίσης και το κόστος των απαλλοτριώσεων, που είναι ιδιαίτερα υψηλό και αναμένεται να ξεπεράσει συνολικά το 1,5 δισ. για τα κατασκευαζόμενα έργα. Επίσης το δημόσιο θα πληρώσει εξ ολοκλήρου τη δαπάνη ενδεχόμενης τροποποίησης της χάραξης για περιβαλλοντικούς ή άλλους λόγους.

Σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, αφού ο όμιλος-παραχωρησιούχος εισπράξει με τα διόδια πολλαπλά το τίμημα κατασκευής-συντήρησης-λειτουργίας-κέρδους, θα πρέπει το έργο να περιέλθει στο δημόσιο. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, όμως, επιδιώκουν να παρατείνουν την εκμετάλλευση από τον ιδιώτη. Την Αττική Οδό π.χ, προτίθενται να την παραχωρήσουν, σκανδαλωδώς, για άλλα 10 χρόνια με απ’ ευθείας ανάθεση στον ίδιο «εθνικό εργολάβο», με το πρόσχημα βελτιώσεων και μικροεπεκτάσεων.

Μυστικές οι συμβάσεις

Οι συμβάσεις παραχώρησης στο μεγαλύτερο μέρος τους κρατούνται μυστικές. Μόνο ένα μικρό μέρος αυτών παρουσιάστηκε για κύρωση στη Βουλή. Στο μυστικό μέρος φαίνεται ότι υπάρχουν όροι που ευνοούν απόλυτα μόνο τους παραχωρησιούχους. Μεταξύ των όρων αυτών είναι το δικαίωμα των ιδιωτών να κατασκευάζουν πλευρικά διόδια χωρίς να βελτιώνουν το παράπλευρο οδικό δίκτυο ή και να κλείνουν την πρόσβαση σ’ αυτό, ώστε οι κάτοικοι να υποχρεώνονται να πληρώνουν διόδια. Επίσης κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης των οδικών έργων από τους ιδιώτες να μην αναβαθμίζονται εναλλακτικές οδικές διαδρομές, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικές προς τις δικές τους και να τους κόβουν έσοδα. Αν μάλιστα κατασκευαστούν τέτοιοι, τότε υποχρεωτικά θα πρέπει να μπαίνουν διόδια που να είναι ακριβότερα από τα δικά τους. Γι’ αυτό στην περίπτωση των κατοίκων της Στυλίδας που ξεσηκώθηκαν δίνουν κάρτες ελεύθερης διέλευσης από τα διόδια, που τις πληρώνει στον παραχωρησιούχο το δημόσιο (δηλ. όλοι εμείς), αντί ν’ ανοίξουν το παράπλευρο οδικό δίκτυο.

Κίνημα κατά των διοδίων

Αυτός ο ακραίος παραλογισμός του κέρδους, με συνενοχή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, οδήγησε πολλούς κατοίκους, που τους υποχρεώνουν να πληρώνουν διόδια για τοπικές διαδρομές, να διαμαρτυρηθούν δικαίως, συγκροτώντας σταδιακά, χωρίς καμμιά κομματική υποστήριξη, ένα κίνημα πολιτών κατά των διοδίων, που έχει πλέον πανελλαδική απήχηση και υποκρύπτει την οργή κατά του μνημονίου και της κυβέρνησής του. Ελπίζουμε να παραμείνει κίνημα πολιτών, παρά την όψιμη προσπάθεια του ΚΚΕ να το «καπελώσει», οπότε και θα το διαλύσει.

Θέσεις του ΑΣΚΕ

Το ΑΣΚΕ πιστεύει ότι οι εθνικοί δρόμοι είναι δημόσιο αγαθό, επειδή συμβάλλουν στην ανάπτυξη της χώρας και δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο ιδιωτικού κέρδους, το οποίο επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο. Το δημόσιο θα πρέπει να είναι ο φορέας κατασκευής συντήρησης και λειτουργίας των έργων, που περιλαμβάνει και την είσπραξη διοδίων και όχι ιδιώτες, που επιβαρύνουν την κατασκευή και τη συντήρησή τους με τα κέρδη τους. Είναι απαράδεκτη η είσπραξη διοδίων κατά τη διάρκεια της κατασκευής των έργων. Οι νέοι εθνικοί δρόμοι θα πρέπει να εξασφαλίζουν ταχύτητα, ασφάλεια και άνεση στους χρήστες, για να αιτιολογείται η είσπραξη διοδίων, που εκτός της δαπάνης συντήρησης και λειτουργίας θα περιέχει και την απόσβεση της δαπάνης κατασκευής. Έτσι τα διόδια θα είναι πολύ φθηνότερα, αφού δε θα περιέχουν το κέρδος του ιδιώτη. Το δημόσιο οφείλει ταυτόχρονα να παρέχει παράπλευρο οδικό δίκτυο δωρεάν για τους χρήστες και για τοπικές και για υπερτοπικές διαδρομές. Σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη του εθνικού δικτύου θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα την ανάπτυξη και τα προσδοκώμενα οφέλη και όχι αλόγιστα, όπως γίνεται σήμερα, με κριτήριο το κέρδος, όπως στην περίπτωση της πανάκριβης γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου τη στιγμή που οι εθνικές οδοί Κορίνθου-Πάτρας και Αντιρρίου-Ιωαννίνων παραμένουν σε άθλια κατάσταση, με εκατόμβες θυμάτων.