ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

Όπου στον Τύπο γίνεται λόγος για την τουρκική επιθετικότητα, επαναλαμβάνεται σχεδόν πάντα η μόνιμη επωδός: Ο Ερντογάν και ο νεο-οθωμανισμός του ευθύνονται. Η θέση αυτή, βεβαίως, ανταποκρίνεται στη σημερινή έξαρση, τα διακηρυγμένα, εφαρμοζόμενα σχέδια και τις αλλεπάλληλες, εμπρηστικές δηλώσεις της τουρκικής ηγεσίας. Παρά ταύτα, αποσιωπά τη ρίζα και διαχρονικότητα της τουρκικής επιθετικότητας και άρα εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους.

Η εγγενής τουρκική επιθετικότητα

Είναι η άποψη αυτή λαθεμένη, γιατί υπονοεί ότι πριν από τον Ερντογάν η Τουρκία υπήρξε μια χώρα εντός του Διεθνούς Δικαίου ή ότι έστω η επιθετικότητα και παραβατικότητά της ήταν πολύ πιο ήπιες. Και γιατί, ακόμα χειρότερα, υπονοεί ότι μια Τουρκία χωρίς τον Ερντογάν θα μπορούσε να γίνει και πάλι ένας καλός γείτονας. Ουδέν αναληθέστερο αυτών.

Η επιθετικότητα της Τουρκίας υπάρχει όσο υπάρχει το κράτος αυτό με οποιαδήποτε μορφή, είτε της οθωμανικής αυτοκρατορίας είτε του τουρκικού κράτους από το 1923 και μετά. Άλλοτε η επιθετικότητα είναι σε έξαρση και άλλοτε σε ύφεση, ανάλογα και με την εσωτερική κατάσταση της χώρας και τις διεθνείς συγκυρίες. Είναι, όμως, πάντα εκεί, να μας υπενθυμίζει τον εγγενή χαρακτήρα του τουρκικού κράτους.

Κοινό διαχρονικό γνώρισμα όλων των μορφών του τουρκικού καθεστώτος από την εποχή των σουλτάνων έως την εποχή του κεμαλισμού και τώρα του νεο-οθωμανισμού του Ερντογάν υπήρξε πάντα η καταπίεση των λαών στο εσωτερικό της χώρας και η συνεχής επεκτατικότητα έναντι όλων των γειτόνων της. Αναρίθμητα τα παραδείγματα μόνο τα τελευταία 100 χρόνια, ως συνέχεια της προγενέστερης Τουρκοκρατίας: Στο εσωτερικό, γενοκτονίες, εκτοπίσεις, διωγμοί και καταπίεση Αρμενίων, Αράβων, Ελλήνων, Κούρδων, Αλεβιτών και άλλων. Προπηλακισμοί, δολοφονίες, φυλακίσεις αντιφρονούντων σε λευκά κελιά και φίμωση του Τύπου. Στο εξωτερικό, πάρανομες εισβολές, κατοχές και εποικισμοί σε Αλεξανδρέττα, Ιράκ, Συρία, Κύπρο, Κουρδιστάν. Διαρκής επιθετικότητα – παραβατικότητα σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Ενα κράτος δυνάστης στο εσωτερικό για τους λαούς του και τρομοκράτης στο εξωτερικό για τους γείτονές του.

Οι βαθιές ρίζες της τουρκικής επεκτατικότητας

Το τουρκικό καθεστώς είναι επεκτατικό εξωτερικά για τον ίδιο λόγο που είναι αυταρχικό εσωτερικά. Η Τουρκία, ως ετερογενές, πολυεθνικό κράτος, δεν έχει αναφορά ούτε στο έθνος - κράτος της νεωτερικής Δύσης, ούτε σε νεότερη πολιτική συγκρότηση μακραίωνων εθνών (Έλληνες, Κινέζοι), ούτε σε μια πολυεθνική ένωση κατά τις σύγχρονες ομοσπονδίες. Συνολικά, δεν έχει αναφορά σε βασικές αρχές οικειοθελούς πολιτικής συγκρότησης με βάση το Δίκαιο, Εσωτερικό και Διεθνές. Αντιθέτως, η Τουρκία, ως κράτος και ιδεολογία, είναι το διαχρονικό αποτέλεσμα βίαιου εκτουρκισμού του κράματος εθνοτήτων της Μ.Ασίας από μια ολιγάριθμη άρχουσα τάξη. Ταυτόχρονα, η ελίτ αυτή επιτίθεται διαρκώς στα όμορα κράτη με στόχο την κατάκτησή τους. Ειδικά η εξωτερική επέκταση είναι για το ίδιο το τουρκικό καθεστώς, όπως και για κάθε αυταρχικό καθεστώς, βασικός παράγοντας αναπαραγωγής και επιβεβαίωσης της ισχύος του. Διότι μεγεθύνεται οικονομικά και δυναμώνει γεωπολιτικά κυρίως μέσα από την κατάκτηση. Και διότι όσο επεκτείνεται στα όμορα έθνη τόσο ισχυροποιείται εσωτερικά, επειδή ενσπείρει το φόβο, που είναι συνεκτικά αναγκαίος, ελλείψει άλλων ενοποιητικών στοιχείων. Συνεπώς, είναι για την ίδια την τουρκική ελίτ ζήτημα επιβίωσης η επίδειξη πυγμής και καταστολή εσωτερικά και η συνεχής επέκταση εξωτερικά.

Απατηλή η προσδοκία μεταμόρφωσης της Τουρκίας

Τις τελευταίες δεκαετίες, με αφορμή την περιώνυμη τουρκική υποψηφιότητα ένταξης στην ΕΕ, μεγάλες προσδοκίες καλλιεργήθηκαν για την «εξημέρωση του θηρίου». Η ανάσχεση της επιθετικότητας της Τουρκίας και η συμμόρφωσή της με το Διεθνές Δίκαιο θα ακολουθούσε τον εκδημοκρατισμό της στο πλαίσιο της αναμενόμενης ευθυγράμμισής της με το λεγόμενο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η προοπτική αυτή πλέον εξαφανίστηκε και κανείς δεν συζητά για αυτό, όπως ήταν εξάλλου λογικά αναμενόμενο. Η προσδοκία αυτή αγνοούσε τη βασική ιστορική εμπειρία ότι η επεκτατικότητα και ο μη σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου δεν είναι κατ’ ανάγκη ασύμβατα με τα δημοκρατικά καθεστώτα, τουλάχιστον τα δυτικά – αστικά, των τελευταίων 200 χρόνων. Επιπλέον, η προσδοκία αυτή αγνοούσε το γεγονός ότι η ΕΕ ήταν πάντα περισσότερο χώρος άσκησης πολιτικής ισχύος και απλών διακηρύξεων παρά απονομής δικαίου και εφαρμογής αρχών. Οι πάμπολλες αποκλίσεις του ευρωπαϊκού κεκτημένου το αποδείχνουν. Όμως ακόμα κι αν υπήρχε θεωρητική βάση για την παραπάνω προσδοκία, αυτή δε θα μπορούσε ποτέ να δικαιολογηθεί για την Τουρκία. Θα αρκούσε μόνο η πρόσφατη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου αναφορικά με τα κριτήρια ένταξης στην Ε.Ε.: «Στην ουσία θα καταργήσουμε το κράτος μας, αν εφαρμόσουμε όλα όσα μας ζητούν για ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατικούς θεσμούς»! Με άλλα λόγια, το τουρκικό καθεστώς δε θα διακινδύνευε ποτέ το θεμέλιο λίθο της ύπαρξής του: την αυταρχική δεσποτεία και τον επεκτατισμό του. Μόνη λύση  θα ήταν ο διαμελισμός της Τουρκίας, η απελευθέρωση και ανεξάρτητη πολιτική συγκρότηση των διαφορετικών εθνοτήτων της και η οικοδόμηση ομαλών σχέσεων με τα γειτονικά τους κράτη. Αυτό είναι μάλλον αναπόφευκτο μακροπρόθεσμα, όπως δείχνουν οι εξελίξεις στο Κουρδικό. Προφανώς, όμως, δεν ανήκει στη σφαίρα του εγγύς μέλλοντος και δεν εξυπηρετεί τις άμεσες ανάγκες της Ελλάδας.

Τελικά ένας επικίνδυνος μύθος

Η άποψη ότι η Τουρκία είναι επιθετική λόγω της εκάστοτε ηγεσίας της και κυρίως ότι μπορεί να αλλάξει δεν είναι σημερινή. Κάποτε έλεγαν ότι έφταιγε απλά το κεμαλικό - στρατιωτικό κατεστημένο, όπως τώρα οι νεο - οθωμανοί. Είναι ένας ακόμα μύθος ισχυρής μερίδας της μεταπολιτευτικής ελίτ της Ελλάδας. Μιας ελίτ που έχει συστηματικά εγκαταλείψει εδώ και χρόνια το ρόλο της πρωτοπορίας σε κάθε προσπάθεια προόδου και προστασίας της πατρίδας, προκειμένου να πρακτορεύσει εξωχώρια συμφέροντα και να μακροημερεύσει. Πρόκειται για μύθο επικίνδυνο, διότι μας εθίζει στην ιδέα ότι η τουρκική απειλή μπορεί να είναι παροδική. Ως αποτέλεσμα, αδυνατούμε να δούμε τις πραγματικές διαστάσεις και το βάθος της απειλής και να προβούμε σε σχεδιασμό και υλοποίηση ικανής αποτροπής. Είναι ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι μυθεύματα που ματαιώνουν την αποτροπή εξέθρεψαν διαχρονικά την τουρκική επιθετικότητα.

Είναι τώρα η ώρα ο μύθος αυτός να καταρριφθεί. Και να αναληφθούν άμεσα πολυεπίπεδες πρωτοβουλίες αποτροπής. Το ερώτημα είναι από ποιους; Από τους υπηρέτες ξένων (και ντόπιων) αφεντάδων; Αυτό μόνο από Έλληνες μπορεί να γίνει.